Raport „System Białych Certyfikatów – założenia reformy”
13 lipca 2021 r. opublikowany został raport „System Białych Certyfikatów – założenia reformy”, przygotowany przez UN Global Compact Network Poland we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, Ministerstwem Finansów oraz Ministerstwem Rozwoju, Pracy i Technologii. Partnerem merytorycznym publikacji jest kancelaria Domański Zakrzewski Palinka.
Raport „System Białych Certyfikatów – założenia reformy” analizuje kluczowe elementy systemu świadectw efektywności energetycznej w Polsce i proponuje zmiany na rzecz jego usprawnienia. Poprzez publikację UN Global Compact Network Poland we współpracy z Ministerstwem Klimatu i Środowiska zabierają ważny głos w debacie na temat zmiany architektury systemu efektywności energetycznej w Polsce. Pierwszym jej elementem jest Ustawa z dnia 20 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw.
Kluczowe zmiany ustawy o efektywności energetycznej przedstawione w raporcie to:
- zmodyfikowanie obecnych ram prawnych systemu świadectw efektywności energetycznej;
- wprowadzenie systemu programu bezzwrotnych dofinansowań przedsięwzięć u odbiorców końcowych;
- stworzenie ram prawnych zapewniających wypromowanie w sektorze publicznym umów o poprawę efektywności energetycznej;
- usankcjonowanie prawne środków alternatywnych, które mają wspierać osiągnięcie krajowego celu w zakresie oszczędności energii finalnej w okresie 2021-2030, uzupełniając system białych certyfikatów oraz system programów bezzwrotnych dofinansowań przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej u odbiorców końcowych.
– Dzięki zaproponowanym zmianom do realizacji celu oszczędności energii finalnej na 2030 r. wliczane będą inwestycje finansowane m.in. z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego, środków europejskich oraz środków pochodzących z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Od 1 stycznia 2022 r. zostanie utworzony Centralny Rejestr Oszczędności Energii Finalnej, który prowadzony będzie przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy. W rejestrze będą gromadzone informacje na temat konkretnych przedsięwzięć realizowanych w ramach środków alternatywnych, w tym informacje o wypłaconych na ten cel środkach, czasie trwania projektu oraz informacje dotyczące ilości uzyskanych oszczędności energii finalnej. Dzięki agregowaniu informacji w rejestrze możliwe stanie się skuteczne monitorowanie poziomu osiąganych oszczędności energii – zaznacza w raporcie Minister Klimatu i Środowiska, Michał Kurtyka.
System tzw. Białych Certyfikatów jako system zobowiązujący do efektywności energetycznej jest jednym z kluczowych elementów realizacji transformacji energetycznej w Polsce. Potrzebę zmian w tym obszarze w Polsce podkreśliła m.in. Najwyższa Izba Kontroli w publikacji „Efektywność Energetyczna Gospodarki” z 2019 r., w której jasno stwierdzono, iż „w funkcjonowaniu systemu świadectw efektywności energetycznej ujawniono istotne dysfunkcje”.
Raport szczegółowo opisuje nowe przepisy i obowiązki, jakie wprowadził polski ustawodawca oraz przedstawia założenia, z jakich wynikały zmiany legislacyjne. Ponadto, dokument porządkuje wiedzę na temat systemu świadectw efektywności energetycznej w Polsce, opisuje jego obecne mankamenty i stojące przed nim wyzwania, a także zawiera rekomendacje formułowane zarówno przez przedstawicieli sektora publicznego, jak i prywatnego.
Proponowane zmiany pozwolą zwiększyć innowacyjność polskich przedsiębiorstw, przyśpieszyć wzrost gospodarczy, zmniejszyć ubóstwo energetyczne, a przede wszystkim – poprawić jakość powietrza w naszym kraju. W perspektywie długoterminowej wdrożenie wniosków płynących z raportu wzmocni realizację celów klimatycznych zaprezentowanych w Porozumieniach Paryskich. Cele te to redukcja globalnych emisji o 45% w porównaniu do 2010 roku i utrzymanie trendu redukcyjnego aż do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.
– W Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 Polska wyznaczyła cel w zakresie zmniejszenia zużycia energii pierwotnej do 2030 r. na poziomie 23%. Żeby wdrożyć cele zawarte w tym planie, potrzebujemy w Polsce sprawnego mechanizmu Białych Certyfikatów. Raport, który oddajemy w Państwa ręce, jest elementem wspierającym ten proces – podkreśla Kamil Wyszkowski, Przedstawiciel i Dyrektor Wykonawczy UN Global Compact Network Poland.
Komisja Europejska wprost wskazuje, że jednym z głównych filarów wprowadzenia w życie założeń Europejskiego Zielonego Ładu jest całościowa reforma systemu efektywności energetycznej w Unii Europejskiej i wynikająca z niej zmiana tzw. „Dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej”. Dlatego obszar efektywności energetycznej jest jednym z istotnych elementów pakietu legislacyjnego „Fit for 55”.
„Podstawowym problemem wiążącym się z obecnie obowiązującym systemem wsparcia efektywności energetycznej jest długi okres oczekiwania na wydanie świadectw efektywności energetycznej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, a także niewystarczająca podaż białych certyfikatów na rynku giełdowym, co przekłada się na ich wysoką cenę nabycia, przy jednoczesnym braku dostępnych środków alternatywnych” – czytamy w raporcie „System Białych Certyfikatów – założenia reformy”.
UN Global Compact Network Poland będzie kontynuować prace nad reformą systemu efektywności energetycznej w Polsce m.in. w ramach spotkań z ekspertami poświęconych funkcjonowaniu zmienionej ustawy o efektywności energetycznej oraz propozycjom nowych regulacji unijnych w obszarze efektywności energetycznej.
Pełna treść raportu dostępna jest pod linkiem: Raport „System Białych Certyfikatów – założenia reformy”
